Yazı içindekiler
Hayır demenin yolları
Hayır demek bir sorun değil fakat konforlu bir yaşam için öğrenilmesi gereken sihirli bir kelimedir. Bazı insanlar hayır diyemediklerinden dolayı başkalarını memnun etmek adına kendilerini sıkıntılı durumlara sürüklüyorlar ama yine de hayır demeyi bırakamıyorlar. Peki neden hayır demek bu kadar zor? Aslında hayır demek zor değil, ona yüklenen anlam ve sorumluluk zor. Hayır diyemeyen kişilere neden hayır demekten korktukları sorulduğu zaman verilen cevaplar “Beni kaba bulurlar, bencil biri olduğumu düşünürler, benden bir daha bir şey istemezler, tembel olduğumu düşünürler, yapabileceğimi göstermeliyim” şeklinde oluyor. Bu gibi düşüncelerle kimseye hayır denilmeyen bir hayat yaşanıyor ve bir bakmışsınız iyilik yapmaktan iyi olmaya fırsat kalmamış. Her söylenemeyen hayır kişiyi kendinden ve isteklerinden biraz daha uzaklaştırmış oluyor. En kötüsü de herkesi memnun etmeye çalışırken kimseye yaranamadığını anladığın zaman oluyor. Saçını süpürge etsen de, kendini görmezden gelip başkasının iyiliği için çabalasan da biri memnun iken diğerini edemiyorsun. Böyle bir şey pek de mümkün değil zaten. O yüzden hayır demenin gerekliliğini konuşacağız.
Hayır demek bireysel olduğu kadar aslında toplumsal olarak da bize öğretilen bir durum. Biz çocukluğumuzdan itibaren karşı gelmenin ayıp olarak algılandığı bir toplumda büyüdük. “Anneye babaya hayır denmez, o büyük saygısızlık yapılmaz, karşı gelme” gibi bir sürü cümle söylendi. Hayır demenin bu kadar olumsuz karşılandığı bir toplulukta büyüdüyseniz bunu insanlara söylemek o kadar da kolay olmuyor. Fakat bu söyleyemeyeceğiniz anlamına gelmiyor.
Bir diğer toplumsal olarak etkilendiğimiz kısım ise birine yardım etmek bizim kültürümüzün parçası.”Yazık senden bir şey istemiş yapsan eline mi yapışır? İhtiyacı olanı kapıdan geri çevirmek bize yakışmaz” gibi cümlelerle bize gelenlerin, geri çevrilmemesi gerektiği öğretildi. Yardımlaşmanın bu kadar kutsal sayıldığı bir yerde yardım etmemek ne kadar da ayıp. Fakat burada bir şeyler karıştırılıyor o da yardım etmek ile istemediğiniz şeylere evet demek arasındaki fark.
Bu kısa bilgiler doğrultusunda hayır diyememe sebeplerini ve hayır diyebilmek için ne yapmak gerektiğine bakalım.
Hayır diyememenin nedenleri
Ben ona hayır dersem o da bana hayır der
Bir çok kişiyi hayır kelimesinde neye hayır dediğini yanlış yorumluyor. Hayır dediğiniz şey, size sunulan teklif ya da istek. Size bunu soran arkadaşınıza hayır demek değil. Fakat hayırın kişiye söylendiğinin düşünülmesi reddedilme korkusunu ortaya çıkarıyor. Ben Ayşe’ye hayır dedim, peki ya o da bana bir sonraki sefere hayır derse diye endişelenen kişiler hayır kelimesini kullanmıyor.
Hayır dersem beni sevmezler
Kişinin kendi değerini dışarıda arama ihtiyacı hayır demeyi zorlaştırıyor. Kabul görmek, sevilmek, onaylanmak gibi ihtiyaçları dışarıdan temin etme inancı sizi başkalarına bağımlı kılıyor. Bazı kişiler kendilerini sevmek yerine bu sevgiyi dışarıdan karşılıyorlar. “Beni onlar sevmezse kim sevecek, onlar beni değerli gördüğü sürece ben değerliyim” gibi inançlar ortaya çıkıyor. Bu yüzden de aldıkları sevgiyi kaybetmemek için onları memnun etmek adına her şeye evet diyorlar.
Bu yazı da ilginizi çekebilir | Sorunların çözümü bakış açımızda mı saklı?
Hayır demek için yapılması gerekenler
Ne için evet dediğinizi tekrar düşünün
Hayır diyemeyen biriyseniz artık evet demek sizin için bir alışkanlık olmuştur. Fakat hayır diyememek hayatınızın kontrolünü sizin elinizden alır. Sonunda dönüp baktığınızda size yabancı ve istemediğiniz bir hayat yaşıyor olursunuz. Bu yüzden ilk önce evet dediklerinize bakın ve hangilerine aslında hayır demek istiyorsunuz bunu düşünün. Kendinize “Ben ne istiyorum? Beni mutlu eden şeyler ne? Kimlerle olmaktan keyif alıyorum?” sorularını sorun.
Hayır derken kararlı ve net konuşun
Hayır derken fazladan açıklama yapmayın ve mahcubiyet dolu cümleler kurmayın. İstenen şey sizin sorumluluğunuzda değil ve yapmak zorunda da değilsiniz. Fakat mahcubiyet dolu, uzun açıklamalar yapmanız, sizi o işi yapmadığınız için pişman olduğunuzu gösterir. Böyle bir durumda sizden yardım isteyen kişi bir kere hayır deseniz bile ikinci defa istekte bulunmaktan kaçınmaz. Çünkü verdiğiniz mesaj “Ben yapmayı çok istiyordum ama işim olduğu için yapamadım. Fakat vermeniz gereken mesaj ise istediğin şeyi yapmak istemiyorum” Bu kadar! Bunun için net bir şekilde konuşmanız gerekiyor ve “kusura bakma, bir sonraki sefere, üzgünüm” gibi kelimeler kullanmayın.
Hayatınızda öncelik siz misiniz, yoksa diğer insanlar mı?
Her diyemediğiniz hayır sizin zamanınızdan ve enerjinizden harcanıyor. Sabah kalktınız planınız belli işlerinizin başına oturdunuz. Daha sonra bir arkadaşınız geliyor ve sizden bir şey rica ediyor. Ona diyemediğiniz bir hayır yüzünden kendi işlerinizi bırakıp onun sizden istediği şeyi yapıyorsunuz ve bütün planınız bozuluyor. Peki ne yapmış oldunuz bu şekilde? Bir başkasının işini aldınız ve kendi işinizin önüne koydunuz. Önceliğinizi değiştirdiniz. Onun işini, kendi işinizden değerli kıldınız. Peki öyle mi? O sizden daha mı değerli ya da onun işi acil, önemli de sizinki değil mi? Önceliğiniz kendiniz olsun. Kendi planınız ya da istekleriniz bir başkasına göre daha değersiz değil.
Kendinize hayır demeyi öğrenin
Hayır sadece başkalarına dediğiniz zaman işinize yarayacak bir kelime değil. İnsanın kendisine de hayır diyebilmesi gerekiyor. Dikkatinizi dağıtan ve sizi tembelleştiren şeylere dediğiniz her “hayır” sizi disiplinli ve odaklı bir çalışmaya götürür. Bir iş üstünde çalışırken dikkatinizi dağıtan şeylere de hayır deyin.
Peki hayır demek size ne kazandıracak? Aslında çok basit kendinizi kazanacaksınız. İstediğiniz şeyleri bilip, kendinizi tanıyacaksınız. Başkalarının yükünü taşımaktan ağrıyan omuzlarınız artık kendi yükü için ağrıyacak. Belki de en önemlisi doğru bulmadığınız şeyleri yapmayarak kendinize olan saygınızı ve hayatınızdaki kırmızı çizgileri koruyacaksınız.
Dilerseniz bu konuyu ve diğer içerikleri YouTube kanalım üzerinden izleyebilirsiniz.